Pilar Mayordomo Bidezko Elikadurako Hegoaldeko Departamentuko koordinatzailea da. Artikulu honen bitartez, Pilarrek Senegalgo elikadura-sistemaren egoera kontatzen digu, Bidezko Elikadurak herrialde honetan egiten duen lanaren partaide egiteaz gain.
Senegali buruz hitz egitea erresilientziaz hitz egitea da, nekazaritzak, abeltzaintzak eta arrantzak biztanleriaren % 60 baino gehiago enplegatzen duten herrialde bati eragiten dioten ingurumen- eta ekonomia-presio ugarien aurrean.
Bere elikadura-sistema elikagai-enpresa multinazionalentzako eta txikizkako produktuen salmentaren erraldoientzako azken mugetako bat da. Senegaldar gehienek elikagai tradizionalen dieta osasuntsu baten aldeko apustua egiten jarraitzen dute, milioika salmenta-postu txikik eta herrialdeko nekazariek hornitua. Baina hori aldatzen ari da elikagai-enpresa globalek eta beren salmenta-dendek herrialdean duten presentzia zabaltzeko estrategia berriak hartzen dituzten heinean, batez ere supermerkatuetako kate multinazionalen ekintza oldarkorrengatik.
Horrek arrisku larrian jartzen ditu milioika kaleko saltzaileren eta elikagai freskoen edo prestatuen postuen bizimodua eta mantenua, baita bertako nekazariena ere. Baina ez hori bakarrik, jendearen osasuna eta elikaduraren modu tradizionala, independentea, ere arriskuan daude.
Orain arte proposatu diren konponbideak, agroteknologiak, urrun daude idealak izatetik. Elikagaiak ekoizteko industria-eredua ez da oso egokia: nekazaritza kimikoek eragindako kutsadura, lurzoruaren higadura eta baso-soiltzea, klima-aldaketaren eraginek larriagotu egiten baitute. Tenperaturak munduko batez bestekoa baino 1,5 aldiz azkarrago igotzen dira, hau da, euri-patroi okerrak eta muturreko euriteak, eta, ondoren, lehorte larriak.
Premiaz egin behar dugu aurrera elikagai-ekoizpen anitzago eta lokalizatuago baterantz, gutxiago kutsatzen duena eta erresistentzia handiagoa duena. Senegal paradigmaz aldatzen ari da, tokiko ekosistemak errespetatzen dituzten nekazaritza tekniketan oinarritutako sistema agroekologiko baterantz. Gainera, hornidura-kate laburrak sustatzen ari dira, bai eta esportazioak bultzatutako nekazaritzaren presiorik eta zor kronikorik gabeko enplegua sortzen duen eredu ekonomikoa ere.
Bidezko Elikadurak konpromisoa hartu du gaur egungo nekazaritzako elikagaien sistema eraldatzeko. Horretarako, herrialdeko nekazaritza-komunitate eta -kolektiboei laguntzen die tokiko elikagaien ekoizpenean, dibertsifikatuan eta estentsiboan, merkaturatze-zirkuitu laburrekin. Zirkuitu horiek tokiko ekonomia aktibatzen dute, ingurumenaren aldetik jasangarria da eta bidezko prezioak bermatzen dizkie, beren lanetik bizi ahal izateko.
Horregatik, lurralde-merkatuak indartzeko lan egiten dugu. Izan ere, merkatu horietan bermatzen da elikadura-balioa duten elikagai eskuragarriak egotea, dieta osasungarriaz gozatzeko aukera emanez, tokiko ekonomiari modu zuzenagoan lagunduz, nekazariak produktuaren prezio gehienarekin geratzen baitira.
Gainera, espazio eraldatzaileak dira, gizarte- eta kultura-elkartrukeen plataforma nagusi gisa balio dutenak eta herritarren artean produktu freskoa eta kalitatezkoa bermatzen dutenak, eta horrek Senegalen elikadura-segurtasuna eta -subiranotasuna bermatzen ditu.
